Yıllar yıllar önceydi şeklinde başlamak istemiyorum incelemeye ama hakikaten de ilk Age of Empires oyunu çıkışını gerçekleştirdiğinde 20 yıl öncesiydi. Video oyunları dünyasında bir 3D çılgınlığı başlamıştı. 2 boyutlu oyunlar küçük görülüyor, adeta dışlanıyordu. O yıllarda büyük bir hayran kitlesine sahip gerçek zamanlı strateji oyunlarıysa, basit grafik yapılarını korumaktaydılar. Kimse strateji oyunlarından muhteşem grafikler beklemiyorken o çıkageldi. Gözümüzün pasını, yüreğimizin yarasını temizledi. Tuhaf kaynaklar toplayıp; makineler, canavarlar üretilen gerçek zamanlı strateji oyunlarını kökenine indiriyordu. İlk Age of Empires oyunu; sıradan insanların topladığı, günlük hayatta karşılaşılan kaynakları, duru grafiklerle sunmuştu. Ayrıca kökenine iniyor derken, insanlığın da neredeyse kökenine, taş devrine kadar iniyordu.
Şimdi ise yıllar sonra yeniden kapımızı çalıyor. Yine insanlığın en eski zamanlarına dönmek, eski aşkımızı yeniden canlandırmak ve gözümüzün pasını, 4K kalitesine kadar çıkabilen grafikleriyle silebilmek için. Ayrıca Microsoft bünyesindeki oyunun, zamanın teknolojisine uygun, hatasız bir oynanış sunması da gerekiyordu. Peki, Age of Empires: Definitive Edition, geliş sebeplerini gerçekleştirdi mi, başarılı bir yeniden yapım mı karşımızdaki, gelin hep birlikte bakalım.
İmparator diyor ki: Hele sorun bir, niye geldim?
Akla ilk önce, çıkışının 20. yılında yeniden yapılan oyuna ihtiyaç var mıydı, özlenmiş miydi gibi sorular geliyor. Bir kere şunu söyleyelim, Age of Empires serisi, özellikle ilk iki oyunuyla, video oyunu tarihinin efsaneleri arasındadır. Bu oyunlar, türe getirdiği yenilikler ve farklılıklarla, kendisinden sonra gelen pek çok oyuna örnek olmuştur. Oyun konsollarına olan rağbetin artmasıyla diğer gerçek zamanlı strateji oyunlarına benzer kaderi yaşayan Age of Empires serisinin yeniden oyuncularla buluşmasının gereksiz olduğunu düşünmüyorum.
Age of Empires: Definitive Edition, ilk duyurulduğu E3 2017 etkinliğinin Microsoft sunumu sırasında, oldukça iyi tepkilerle karşılaşmıştı. Oyunun yeniden yapılıyor olması, zamanında oyunu oynamış, beğenmiş, uzun zamanlar geçirmiş herkesi memnun eden bir karardı. Yenilenen grafikleri görmek, zamanımızın video oyun teknolojilerini, 20 yıl önce piyasaya sürülen bir oyunda görmek, çoğu kişiyi mutlu edecekti. Ayrıca bu duyuru, son zamanlarda oldukça seyrek örnekleri gelen, gerçek zamanlı strateji türünün hayranları için de sevindirici bir haberdi.
Peki, Age of Empires: Definitive Edition, yalnızca eski hayranları için mi yapılacaktı, tabii ki hayır. Gerçek zamanlı strateji türüne uzak olan ama merak edenler, serinin adını duyan ama hiç oynama fırsatı bulamayanlar, oynamayı çok isteyip oyunu edinen fakat bu ne biçim grafik diye tepki verenler de düşünülmeliydi. Yeni oyuncuyu, hem türe hem seriye alıştırmak, hem de geliştirildiği açıklanan Age of Empires IV için yeni bir hayran kitlesi oluşturmak da amaçlanmalıydı, gerçekçi olursak. İşte en büyük sorun da burada patlak verebilirdi; eski mekaniklerle yeni grafikleri olan bir oyunu yeniden yapmak, yeterli miydi?
İmparator diyor ki: Benim kadar güzelini hayatınızda hiç gördünüz mü?
Eski ve oyunun mekaniklerinden memnun olan oyuncuların ilk ilgileneceği yenilik, haliyle grafiklerdeki gelişim olacaktır. Asıl yapılmak istenilen, 20 yıl öncesinin grafiklerinin yenilenmesiydi zaten. Oyun bunu başarmış mı diye saçma bir soru sormayacağım kendi kendime çünkü zaten yapması gereken buydu. İyi grafikler üretmeliydi, bir de 4K kalitesine kadar çıkarılmalıydı ve bu da yapıldı.
Yıllar sonra nasıl hissettiriyor diye sorulacak olursa da gayet güzel diyebiliriz. İncelemenin en başında, oyunun çıkışını gerçekleştirdiği 90’lı yılların sonundaki 3D furyasından bahsetmiştim. Oyun geliştiricileri, bir oyunu 3 boyutlu yapacağım diye, genellikle çamur gibi grafikler sunarlardı. Bilgisayarların üç boyutlu grafikleri taşıyabilmesi için bu oyunlar, koca koca karelerden oluşurdu ama nihayetince üç boyutlu olan oyunlar oynanırdı.
İlk Age of Empires oyununda hissettiğim duyguları yeniden yaşadım diyebilirim. 1997 senesinde çıkan oyunun grafiklerini gördüğümde kendi kendime, ne kadar duru, ne kadar temiz grafikler demiştim. Kocaman kareler yoktu. Bir gerçek zamanlı strateji oyununa göre oldukça ferah bir ortam inşa edilmişti ve serinin ilk oyununun grafikleri iç açıcıydı. Yeni oyun için de aynısını söyleyebiliriz, rahatsız etmiyor, içinizi ferahlatıyor ve göze kesinlikle batmıyor.
İmparator diyor ki: Benim sesim gibi güzel ses işittiniz mi hayatınız boyunca?
Oyunun seslerine geçmeden önce, grafikler konusunda özellikle su çizimlerindeki gözle görülür gelişime değinmek istiyorum. Serinin ilk ve ikinci oyunlarında, her şey güzel olsa dahi su ve deniz grafikleri yetersiz görünüyordu. Yeniden yapım olan Age of Empires: Definitive Edition ile yukarıda bahsettiğim duru su güzelliğine, güzellik katıldığını gördüm. Suyun içinde yüzen balıklardan, dipteki taşlara kadar ayrıntıları, aynı berraklık dahilinde görebiliyoruz.
Bitki örtüsüne de değinmeden geçmeyelim. Yeni oyunda, genişleyen renk paleti ile gayet canlı ve göze hoş gelen bir tabiat karşımıza çıkıyor. Elden geçirilen karakter çizimleri için de çok iyi diyebilirim ama yakınlaştırma yapıldığında, karelerin seçilmesi, gözümü rahatsız etti. Yakınlaştırıp, şu yeni grafikleri doya doya seyredeyim derken, bozulma yüzünden geniş açıya geçmenin daha faydalı olduğunu düşündüm.
Grafikler için söylenecek pek çok unsur bulunuyor ama oyunun seslerini de atlamamamız gerekli. 1997 senesinde çıkan ilk oyuna bağlı kalınan Age of Empires: Definitive Edition oyununun sesleri elden geçirilerek yeniden hazırlandı. Eski oyunun hayranları; aynısı bunlar, eski sesler kullanılmış diyebilir ama duyduklarımız aynı müzikler ve ses efektlerinin yeniden yapılmış hali. Özelikle saldırı anında kulak tırmalayan uyarı sesi, oyunu fazlaca oynarsanız, geceleri kulaklarınızda çınlayabilir. Genel anlamda seslerdeki gelişim yeterli ve olması gerektiği gibi diyebilirim.
İmparator diyor ki: Siz benimle oyun mu oynuyorsunuz?
Grafikler ve sesler, temelde iyileştirilmesi gereken özelliklerdi ama oynanışın nasıl olacağı da önemli bir unsurdu. Eski, sevilen oynanış mekanikleri değiştirilecek miydi, yenilikler gelecek miydi, merak ediliyordu. Oyunu oynayınca, Microsoft’un eski oyuna tamamen bağlı kaldığını görüyoruz. Aynı dinamiklerin, aynı alan kullanımlarının, kısaca aynı oynanışın, yeni oyuna aktarıldığını anlıyoruz.
Özellikle insan animasyonlarında olmak üzere geliştirilen kısımlar da var tabii. Age of Empires: Definitive Edition, eskisine nazaran çok daha akıcı bir oyun olmuş. Oyunu ilk açtığınız andan itibaren karakter animasyonlarında bu farklılığı hissedebiliyoruz. Oyundaki karakterlerin yürümeleri, savaşmaları, farklı etkinliklerde çalışmaları 60 FPS kalitesinde sunulurken, hareket detayları seçilebiliyor.
Örnek vermek gerekirse, eski oyunda, askerimiz düşmana vuracakken, elindeki silahı havaya kaldırdığını bir de indirdiğini seçebiliyorduk. Şimdiyse; ne kadar küçük görünürlerse görünsünler, askerlerin silahlarını kaldırışından, darbe için indirmelerine kadar aradaki hareketler seçilebiliyor. Görüntüleme artışı sadece bir örnekte değil tabii, hemen tüm birimler elden geçirilerek, eskisine benzer ama akıcı animasyonlarla yeniden hazırlandığı söylenebilir.
İmparator diyor ki: Siz benim şimdiye kadar herhangi bir yanlışımı gördünüz mü?
Oyunun eksikliklerinin büyük bir çoğunluğu oynanışla ilgili olduğundan, konudan uzaklaşmadan değinmek isterim. Eski oyunun mekanikleri korunurken, neredeyse tüm kusurlarının da Age of Empires: Definitive Edition ile beraber geldiğini gördüm. Yirmi sene önce oyuncuyu bıktıran, oyundan soğutan, belki bölümü kaybetmesine neden olan aksiliklerin çoğu hâlâ mevcut.
Tamam, bazı kolaylaştırmalar ve takılmalar engellemeye çalışılmış olabilir ama 2018 senesinde, adamlarımızın bir bölgede, arka arkaya takılı kaldıklarını görmek insanı gerçekten üzüyor. Mesela, ağaç kesen dört oduncuyu, aynı noktaya gönderirseniz, birbirlerini geçemiyorlar. Haritanın kenarlarında bir yapı inşa ederseniz, hemen arkasına ulaşılabilecek bir boşluk varsa bile geçemeyince etraftan dolaşıyorlar. Etraftan dolaşmakla ne olur deyip geçmeyin. Yeri geldiğinde işçiniz bir ormanın çevresinden dolanıyor, yeri geldiğinde bu gezinti esnasında düşman bölgesine denk geldiği için canından oluyor.
Aynı şekilde saldırı anlarında, birden fazla adamınızı bir düşmana yönlendirirseniz, çevresinde dolanıp duruyorlar. Askerlerinin dolaşana kadar, savaşan adamlar ölmüş oluyor. Oyunda bazı taktiksel komutlar eklendiğini gördüm ama ani bir saldırıda, askerlerinizin koca köyü dolaşması, savaşın kaybedilmesi anlamına gelebiliyor. Belki eski zorlu mekaniklerin sabit kalması, oyuncuyu zorlaması istenmiş olabilir ama verdiğim örneğe benzer aksaklıkların elden geçirilmesi gerekirdi.
İmparator diyor ki: Siz benimle eğleniyor musunuz?
Eski mekaniklerin sabit kalması demişken, Age of Empires: Definitive Edition oyununun oynanabilirliğinden devam edelim isterseniz. Bilindiği üzere, video oyunlarının temel amacı eğlencedir. Tabii oyunlar eğlendirirken, oyuncuyu biraz da zorlamak isterler. Herkes kolayca kazanılan bir oyundan keyif alamayabilir. Eskiden oyunların bir özelliği de oyuncuyu öncelikle zorlamasıydı. Bu özellik yine karşımıza çıkıyor.
Oyunu oynayacak eski oyuncular, nasıl bir zorlukla karşılaşacaklarını aşağı yukarı biliyorlardır veya oynayınca hatırlayacaklardır. Oyunu yeni deneyenler için ise bu eski alışkanlık, büyük bir handikap olabilir. Şöyle ki; oyuna tek kişilik bir bölümden girdiniz diyelim. Neyin ne olduğunu öğrenene kadar bir de bakmışsınız ki gelen birkaç düşman akınıyla hiç askeriniz veya işçiniz kalmamış, bölümü kaybetmişsiniz. Eğer yeniyseniz, bunu bazı tek kişilik bölümlerde sıklıkla yaşayacaksınız. Yeni oyunculara zorluk seviyesini en aza çekmelerini öneriyorum.
Zorluk seviyesi en aza çekin derken hatırlatayım, zaten standart zorluğun altında tek bir kolay seçeneği bulunuyor. Diğer seviyeler, daha zor, çok daha zor diye gidiyor. Yeni oyuncular, bir de gerçek zamanlı strateji türüne alışkın değillerse, oyundan hızlıca kopabilirler. Alıştıkça, birliklerimize çağ atlattıkça, çeşitlilik arttıkça, oyun çok daha eğlenceli olacaktır ama ilk kısımlar biraz sabır istiyor. Eskiden böyleydi, anlayıp dinlemeden, bir an önce alışmanız beklenirdi. Şimdiki video oyunları, ilk önce oyuncuya başarı kazandırarak, oyuna adapte etme yoluna gidiyorlar. Bunu beklemeyin.
İmparator diyor ki: Siz benim kaç paralık adam olduğumu biliyor musunuz?
Oyunu aldınız, oynadınız, yeniyseniz de alıştınız ve oynamayı sürdürdünüz diyelim, peki verdiğimiz paranın karşılığını alabilecek miyiz, diye sormamıza gerek bile yok. Oyun ülkemizde Microsoft Store üzerinden 56,25 TL’lik bir fiyatla satılıyor. Microsoft, yalnızca tek kişilik senaryo bölümleri için, 40 saatin üzerinde bir oynanış süresi vaat ediyor. Bu sürenin, rahat rahat geçilebileceğini söyleyebilirim. Ana oyun ve tüm eklenti paketlerini bünyesinde barındıran Age of Empires: Definitive Edition oyununun, öylesine dolu ve bir hayli uğraştırıcı tek kişilik bölümleri var ki kesinlikle zamanın nasıl anlayamazsınız.
Bu zamanın nasıl geçtiğini anlayamayacaksınız lafını da oyunu övmek için söylemiyorum. Gerçek zamanlı strateji oyunlarının, neredeyse hepsi birer vakit avcısıdır. İncelemesini yaptığımız Age of Empires: Definitive Edition ise; biraz da inat ederseniz, çok rahat açık dünya oyunlarında harcadığınızdan fazlaca vaktinizi alacaktır. Somut örneğini vermek için, oyunun tek kişilik senaryo bölümlerinin isimlerini sayalım.
Oyunun hikaye bölümleri: Alıştırma bölümü olan Ascent of Egypt, Glory of Greece, Voices of Babylon, Yamoto: Empire of the Rising Sun, Reing of the Hittites, The Rise of Rome, Ave Ceasar, Inperium Romanum, Enemies of Rome ve The First Punic War. Zaten buradaki isimlerden hangi milletlerle ilgili olduklarını anlamışsınızdır. İsmini saydığım ana bölümler, bitirdikçe açılan çok sayıda ayrı harita ve görevlerden oluşuyor. Tek kişilik oynanışın ne kadar süreceğini, yalnızca bölüm çokluğuyla bile hesap edebilirsiniz.
İmparator diyor ki: Tek başınıza takılmayın, kaynaşın.
Oyunun çevrim içi modları da ne yazık ki eski yöntemi devam ettiriyor. Hazır oyun lobilerine girebilir veya kendi haritanızı oluşturabilirsiniz. Belirli bir sayıda ordunun savaştığı çok oyunculu mod ile istenilen şekilde, takım bazlı savaşlar yapılabiliyor. 8 kişilik maçlarda, iki ordudan oluşan dört takım kapışabilir. 6 kişilik bir haritada 3’e 3 savaşılabilir. Bunları oyuncular kendi içinde kombinasyonlarla çeşitlendirebilir. Kafalar çok karışmasın, 8 kişilik bir haritada, herkesin tek olduğu savaşlar da yapılabilir.
Bir gerçek zamanlı strateji oyununda daha ne yapılabilir diye düşünüldüğünde akla, eşli oyunculu, yani co-op modlar geliyor. Mesela, bazı büyük kalelere, müttefikler halinde saldırılabilirdi. Ne yazık ki oyunda eşli oyunculu modu; yalnızca yerel bağlantı üzerinden, yapay zekaya karşı yapılan ekip mücadelelerine imkan tanıyor. Örneğin, üç farklı arkadaş, üç farklı orduyu yöneterek, yapay zeka ordularına karşı mücadele edebilir.
Eklemeden geçmeyelim, çok oyunculu karşılaşmalarda oldukça fazla yavaşlama sorunu bulunuyor. Microsoft, oyuna olan talep doğrultusunda sunucularını gözden geçirecektir. Çevrim içi oyunlardan bahsederken, skirmish modunu da unutmamak gerekir. Skirmish modu, gerçek zamanlı strateji oyunlarının, çevrim içi modlarının, çevrim dışı hali olarak açıklanabilir. Tek kişilik senaryo bölümlerini bitiren oyuncular, diledikleri zaman, istedikleri harita ve düşmanları seçerek, bu modu oynayabilir.
İmparator diyor ki: Neden bu puanı verdim?
Uzun bir aradan sonra, gerçek zamanlı strateji türüne yön veren oyunlardan bir tanesini, günümüz grafik ve ses kalitesiyle görmek gerçekten güzeldi. Geliştirilen animasyonları ve akıcı oynanışıyla sevenlerini kesinlikle rahatsız etmeyecektir. Türkiye fiyatı olan 56,25 TL, bu kadar uzun süre oynanabilecek bir oyun için oldukça makul.
Öte taraftan oyunun 20 yıl önceki hatalarını ve sorunları barındırması kabul edilir gibi değil. Aynı bölgede biriken işçiler, çatışmalar sırasında yolunu bulamayan savaşçılar ile oyunun yapay zekasına dair hatalar, 2018 yılının teknolojisine yakışmıyor. Çok oyunculu modun da içerik eksikliği ve yavaşlama sorunları göz ardı edilemez. Yamalar ile düzeltilebilir mi bilemiyorum, 20 yıldır düzeltilmediyse, birkaç ayda düzeltilme yoluna gidilir mi, bilinmez.
Tüm bu eksikliklerine rağmen, uygun fiyatı, kaliteli yapısı, tek kişilik senaryo bölümlerinin çeşitliliğiyle Age of Empires: Definitive Edition, rahatlıkla onlarca saat oynanabilecek bir strateji oyunu. Efsaneyi özleyenler, yeni denemek isteyenler, türün köklerini merak edenler için oldukça ideal. Karşımızca, canımız istedikçe, ömür boyu oynayabileceğimiz bir oyun var. Herkese hitap etmekte zorlanacağını ve barındırdığı baş ağrıtan yapay zeka sorunlarını göz önünde bulundurarak oyuna, aklımdaki 7,7 puanı tamamlayarak, 8 puan veriyorum.
[inceleme]
